*RTH* Yma Sumac - Bo Mambo

**sokratikos** 05.08.13 16:13

[03/08/2013]

Yma Súmac, pseudoniem van Zoila Augusta Emperatriz Chavarri del Castillo (Ichocán, 13 september 1922 - Los Angeles, 1 november 2008), maakte als Peruaanse zangeres in de jaren '50 furore als vertolkster van exotische muziek. Zij werd voornamelijk bekend vanwege haar unieke stembereik dat vier octaven omvatte.

Levensloop

De persoon Yma Súmac (haar naam wordt ook wel eens als Ymma Sumak of Imma Sumack gespeld) is in nevelen gehuld. Zo was er geruime tijd onzekerheid over haar naam, geboortedatum en geboorteplaats. Na haar overlijden is door de geboorteakte duidelijk geworden dat Yma Súmac op 13 september 1922 geboren is in Ichocán, een district in Peru. Andere data die in verschillende biografieën genoemd werden variëren van 1921 tot 1929. Het gerucht dat Yma Súmac geen Peruaanse was maar een Amerikaanse, geboren in Brooklyn als Amy Camus (het omgekeerde van Yma Súmac), was al in de jaren vijftig als fabel ontmaskerd. Haar artiestennaam is afgeleid van die van haar moeder, Ima Shumaq, Quechua voor Wat mooi!.

Yma Súmac was in 1942 voor het eerst op de radio te horen. Zij huwde op 6 juni 1942 met de componist en bandleider Moisés Vivanco. Uit hun huwelijk werd in 1949 een zoon, Charles, geboren. In 1957 scheidde zij van Vivanco om vervolgens in 1959 weer met hem te hertrouwen. In 1965 scheidden zij opnieuw van elkaar.

Yma Súmac nam in 1943 in Argentinië minstens achttien Peruaanse volksliederen op. Veel van deze voor velen onbekende nummers zijn te beluisteren op de vrij moeilijk te vinden CD La Voz. Deze vroege opnames voor het label Odeon kenmerkten Moisés Vivanco’s band Compañia Peruana de Arte, een groep van 46 dansers, zangers en musici. In 1946 verhuisden Yma Súmac en Vivanco naar New York, waar zij optraden als het Inca Taky Trio-gezelschap met Moisés Vivanco als gitarist, Yma als sopraan en Yma’s nicht Cholita Rivero als alt.

Zij produceerde een aantal legendarische lounge-opnames die worden gekenmerkt door de Hollywoodversies van Zuid-Amerikaanse volksliederen, gerelateerd aan de Inca-cultuur. De combinatie van haar unieke stem, haar exotische uiterlijk en haar extravagante persoonlijkheid maakte haar populair bij het Amerikaanse publiek.

Tijdens het hoogtepunt van haar carrière trad ze op in films als Secret of the Incas (1954) en Omar Khayyam (1957). Ook in Mexico maakte zij haar opwachting in enkele (obscure) films. Op 22 juli 1955 verkreeg zij het Amerikaanse staatsburgerschap.

Mogelijk als gevolg van financiële problemen begon het Inca Taky Trio in 1961 aan een wereldtournee, die vijf jaar zou duren. Het trio trad onder meer op in de Sovjet-Unie, Europa, Azië en Latijns-Amerika. Het optreden in Boekarest (Roemenië) werd opgenomen op het album Recital, haar enige ‘live concert’ op plaat. Destijds schijnt zij een favoriete te zijn geweest van koningin Wilhelmina van Nederland.

In 1971 bracht ze een rockalbum uit genaamd Miracles; daarna keerde zij terug naar Peru. Ze trad in de zeventiger jaren nog een paar keer op in Peru en New York. In de jaren ’80 had ze een paar concerten in de Verenigde Staten, onder meer in The Ballroom in New York (1987) en een aantal shows in San Francisco. In datzelfde jaar nam zij een lied op voor het album Stay Awake met liederen van Disney-films.Vooral vanaf haar "Ballroom"-optredens werd zij vanwege haar kostuums en het hoge camp-gehalte een gay-icon.

In 1989 zong Súmac nogmaals in The Ballroom in New York City. In maart 1990 speelde zij de rol van Heidi in het stuk Follies van Stephen Sondheim in Long Beach, Californië. In 1990 maakte ze ook een korte Europese tournee, waarbij ze op de Nederlandse TV een interview gaf met Hans van Willigenburg; ook gaf ze concerten in Brussel en Parijs. Voor de toenmalige BRT TV trad ze op in het oudejaarsavondprogramma. In Duitsland nam zij de (nu zeer zeldzame) dance single Mambo Con Fusion op, die op CD-single en maxi-vinyl-single verscheen, maar even zo snel weer uit de platenzaken werd gehaald, omdat er geen rechten voor waren betaald. Hoewel er enkele nieuwe opnamen voor werden gemaakt was het geheel vooral een mix van haar oude song Chicken Talk (Mambo album). Ook werd de net uitgekomen CD-versie van haar album Voice of the Xtabay gedurende vijf jaar uit de winkels geweerd als represaille. In de zomer van 1996 gaf Yma Súmac een aantal concerten in San Francisco en Hollywood. In juli 1997 had zij nog twee optredens in Montreal (Canada), als onderdeel van het Montréal International Jazz Festival.

In 1992 maakte Gunther Czernetsky een documentaire getiteld Yma Súmac - Hollywoods Inkaprinzessin (Yma Súmac - Hollywood's Incaprinses). Ook de Franse Tv maakte een documentaire, getiteld "Yma Súmac, Casta Fiore Inca". Yma Súmac bracht het laatste half jaar van haar leven door in een verpleeghuis in Los Angeles nadat in februari 2008 darmkanker bij haar was geconstateerd; zij overleed aan de gevolgen hiervan op 1 november 2008. Yma Súmac is 86 jaar oud geworden.

Efteling

Ter gelegenheid van het vijftienjarige bestaan van de Efteling opende het park in 1966 het jubileumsprookje De Indische Waterlelies, geschreven door koningin Fabiola van België. Het sprookje verhaalt van zeven elfjes die door een heks worden betoverd en veranderen in waterlelies. Voor de zang van de heks heeft de Efteling gebruikgemaakt van de stem van Yma Súmac met gedeeltes uit de nummers Taita Inty (Maagd van de zonnegod) en Choladas (Dans van het maanfestival).

Trivia

-De werking van haar stembanden werd gefilmd door onderzoekers van het Academisch Ziekenhuis Leiden.
-Prins Bernhard was een fan van haar.
-Kort voor haar overlijden was haar stem te horen in de Ola-reclame voor een nieuw product, de Magnum-Ecuador.

We ranken Bo Mambo van Yma Suman´s vijfde album Mambo (1954)

**sowhat** 05.08.13 18:47

Wel leuk en authentiek: 7

Vleertje 05.08.13 19:04

Dit is stukken beter dan wat de heks in de Efteling bij de indische waterlelies zingt Wink

Lekker nummer past bij het huidige warme weer. Authentiek ook zeker ik ga een 8 geven. Heerlijke blazers.

**Dave Evans** 05.08.13 21:16

Ja na de heerlijke ontdekking van Brasstronaut moet ik nu toch weer streng zijn, want dit werkt op mijn zenuwen. Authentiek is het wel, maar authentiek betekent niet dat ik het leuk vind. Geen 1 omdat ik de kwaliteit wel erken maar meer dan een 2 kan ik er niet van maken.

I know, some people call me a cultuurbarbaar Wink

Gast 06.08.13 7:17

Heel soms verschijnt er in de contreien van de RTH een bijzonder fraaie parel en dat is nu overduidelijk het geval met deze fantastische plaat die een soort van Diamanda Galas meets Gloria Estefan is en die zeker niet een ieder zal aanspreken maar toevallig ben ik gek van dit soort geweldige zangeressen met een dusdanig exclusief, "tot kneiterharde tepels en soort van kippenvel die verder geen enkele echte hen ooit zal krijgen of heeft gekregen of ooit in al die jaren die nog komen zal krijgen", bijzonder markant stemgeluid.

Yep, voor dit soort muziek (en nog een aantal andere niet nader te benoemen kleine en grote dingen) mag je me rustig midden in de nacht wakker maken om daarna luisterend naar deze zwoele muziek omfloerst met dat markante stemgeluid weer volledig in een tevreden coma terug te zakken, een hele fraaie 10 minder ga ik hier nooit voor geven dat moge overduidelijk zijn

Joostvdaa 06.08.13 10:05

Ik hou niet van operazang, de melodie blijft niet hangen en de muziek klinkt gedateerd. Een 3.

Mirrr 08.08.13 22:06

Nee dit is niks voor mij, een 4....

Frodo 13.08.13 15:11

De liefhebber zal het waarschijnlijk fantastisch vinden maar ik ben hier geen liefhebber van. En met mij velen denk ik, want anders zou dit soort plaatjes nog weleens in de hitparades verschijnen. Om het toch een positieve wending te geven: vergeleken met de gedrocht van Prince dat ik zoëven hoorde is dit natuurlijk alweer een vooruitgang!

Een 3.

**sokratikos** 13.08.13 16:59

Ik ben dus liefhebber en vind dit inderdaad fantastisch! De muziek van Yma Sumac´s werd vooral in de late 50ies en vroege 60ies omschreven als ´exotica´ - een muziekterm die slaat op de muzikale impressies van mythische shangri-la´s - paradijselijke exotische plaatsen in ZuidAmerika en/of Oceanie - waar westerse luie-stoel-reizigers in hun fantasie heen reizen. Het album Mambo! van de ´exotisch´ ogende Yma Sumac, waarvan de RTH het openingsnummer is, behoort tot de typische voorbeelden van wat destijds ´exotica´ heette - en soms nog heet. Echter, de muziek in de RTH is, zoals de titel al aangeeft, mambo met lekker scherpe blazers.
En daar over heen dan die ge-wel-di-ge stem! Een bereik van ruim 4 octaven, dat is zeker, en misschien op de top van haar kunnen zelfs 5 octaven - in elk geval een uitzonderlijke stem, zoals er maar weinig van zijn. De vergelijking van Joostvdaa met operazangeressen is niet uit de lucht gegrepen: de audio-opname-restauratie-expert John H. Haley pleegde Yma Sumac´s stem te vergelijken met de operazangeressen Isabella Colbran, Maria Malibran en Pauline Viardot en voegde daaraan toe dat haar stemgeluid niet "de heldere indringende bel van de ware sopraan" heeft maar in plaats daarvan "een verleidelijke zoete donkerte, die uniek is onze tijd is".

Op de albums van Yma Sumac staan ook mindere nummers, die ik haar eenvoudig kan vergeven, want er staan vele juwelen van nummers op, zoals deze RTH. Authentiek, uniek, heerlijk: een dikke 10

**Timmus** 16.08.13 19:02

De muziek is wel ok, maar had zij niet gewoon haar mond kunnen houden?

Een 3.5 wordt 4.

Paul 19.08.13 23:52

Dit is niet echt de muziek voor mij, hoewel ik er wel heen kan luisteren als het toevallig opstaat. Ik ben ook niet onder de indruk van haar stem. Een 5.

Gast 28.08.13 23:56

Wat Timmus zegt!

Gesponsorde inhoud

RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Wat is je cijfer voor "Yma Sumac - Bo Mambo" ?

RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo

Re: RTH Yma Sumac - Bo Mambo