*RTH* Isis - April Fool

**sokratikos** 07.04.24 17:09

[01-04-2024]

Een 1 aprilgrap (ook wel aprilgrap of aprilvis genoemd) is een traditie waarbij mensen elkaar op 1 april voor de gek proberen te houden.

In Frankrijk spreekt men van poisson d'avril (Aprilvis). In Engelstalige landen wordt de dag April Fools' Day (April dwazendag) genoemd, en de Russen hebben het over День Дурака (Den Doeraka, dag van de dwaas(heid)).

Door de strijd tegen nepnieuws worden 1 aprilgrappen wereldwijd minder populair. Onder andere de VRT heeft aangegeven dit niet meer te doen.

Geschiedenis en herkomst

Uit sommige bronnen blijkt dat de bijzondere betekenis van 1 april ontstaan is bij de Franse wijziging naar de gregoriaanse kalender, zoals opgedragen door Paus Gregorius XIII in 1582. Voor die tijd werd Nieuwjaar gevierd van 25 maart tot 1 april. Met de verandering van het kalendersysteem werd Nieuwjaar verplaatst naar 1 januari. Mensen die dit vergaten of die het nieuwe kalendersysteem weigerden te aanvaarden, kregen uitnodigingen voor niet-gehouden feestjes, grappige presentjes enzovoort.

Deze verklaring is echter onwaarschijnlijk: de 1 aprilgrap wordt namelijk al eerder vermeld in een Franse bron uit 1508, dus ruim voor die tijd. De eerste vermelding in een Nederlandstalige bron dateert uit ca. 1560 te Brugge, een gedicht van de rederijker Eduard de Dene. Het is een parodie op ‘1 april’ waarin een knecht het plan van zijn heer om hem te verzenden, doorziet. De geschiedenis gaat dus ten minste terug tot het begin van de zestiende eeuw. De wijde verspreiding van het verschijnsel wijst echter op een oudere oorsprong.

De 1 aprilgrap is volgens een andere theorie ontstaan uit een vroeger middeleeuws festival: het feest van de zotten. La fête des fous was vooral in Frankrijk van de 5e tot de 16e eeuw erg populair. Het werd gevierd omstreeks 1 januari door het kiezen van een valse paus of bisschop en ging gepaard met allerlei rituelen en festiviteiten waarbij de geestelijkheid werd geparodieerd. Aan de basis hiervan lagen dan weer naar alle waarschijnlijkheid vroegere heidense saturnalia.

Er zijn verklaringen gezocht in het wisselvallige aprilweer en parallellen gezien met de Germaanse mythologie (Loki) en met de Bijbelse geschiedenis. In verschillende landen zijn ook wel nationale gebeurtenissen aangevoerd als begin van de traditie. Deze verklaringen, die waarschijnlijk ooit zelf als aprilgrap zijn verzonnen, leiden soms tot op de dag van vandaag een hardnekkig leven. Zo denkt men in Nederland nog vaak dat de grappenmakerij begonnen is met de inname van Den Briel door de watergeuzen op 1 april 1572, zoals blijkt uit een bekend gezegde: Op 1 april verloor Alva zijn bril. Het feit dat ook buiten Nederland 1 aprilgrappen worden gemaakt, wordt daarbij over het hoofd gezien.

1 aprilgrappen worden vaak al eind maart per persbericht bekendgemaakt.

Isis (horn-rock band) - Wikipedia